Funkcjonowanie instytucji społecznych

Instytucje społeczne są zorganizowanym i utrwalonym zespołem działań ludzkich, które zakładają istnienie celu instytucji, personelu, środków materialnych, norm, funkcji, rzeczywistej działalności. Instytucje społeczne mają zaspokajać określone potrzeby ludzi lub grup społecznych. Pojęcie instytucji społecznej odnosi się do osób, które wyłaniają się ze zbiorowości oraz są wyposażone w odpowiednie do tego atrybuty, a atrybuty te pozwalają zaspakajać potrzeby danej zbiorowości. Wszystko to stanowi realizację wartości, takich jak wolność oraz podmiotowość człowieka. Realizacja tych wartości może mieć miejsce dzięki właściwej organizacji życia społecznego. Jednostki muszą mieć zagwarantowane prawo do aktywnego udziału w istniejących już instytucjach społecznych oraz tworzenia nowych instytucji. Wszystko po to, aby instytucje społeczne mogły w jeszcze bardziej skuteczny sposób zaspakajać potrzeby oraz realizować interesy.

Jeśli chodzi o instytucje społeczne to ich działanie może być zapewnione tylko wtedy, kiedy spełnione zostaną podstawowe warunki. Może się to stać wtedy, gdy instytucje społeczne są kompetentne do prowadzenia spraw i rozwiązywania problemów. Bardzo ważnym warunkiem, który musi zostać spełniony aby instytucja mogła funkcjonować w sposób prawidłowy, jest dysponowanie odpowiednimi środkami oraz instrumentami do załatwiania tych problemów. Oczywiście instytucje społeczne muszą cieszyć się zaufaniem społecznym. Bez tego nie mogłyby funkcjonować.

Instytucje społeczne ze względu na sposób powstania dzielą się na formalne i nieformalne. Instytucje społeczne formalne są tworzone odgórnie. Ich działanie regulują przepisy prawa. Instytucje nieformalne natomiast są spontanicznie tworzone przez grupę, którą łączą więzi emocjonalne lub jakieś zainteresowania. Może nią być na przykład zespół muzyczny, który działa przy jakiejś szkole. Oczywiście instytucje społeczne można podzielić także w inny sposób. Można je podzielić ze względu na spełniane zadania oraz realizowane potrzeby. Po pierwsze można wymienić tutaj instytucje ekonomiczne. Można o nich mówić w momencie, kiedy zajmują się produkcją oraz dystrybuują usług. Są nimi zakłady przemysłowe lub banki. Drugim typem instytucji społecznych są instytucje społeczne religijne. Te zaspokajają potrzeby duchowe człowieka. Instytucje wychowawcze natomiast zaspakajają potrzeby edukacyjne oraz wychowawcze. Instytucje kulturalne zaspokajają potrzeby kulturalne, a socjalne potrzeby społeczne. Istnieją jeszcze instytucje polityczne. Są to organizacje, które mają na celu zdobycie bądź też utrzymanie władzy. Instytucjami społecznymi politycznymi są na przykład partie polityczne.

Aby instytucje społeczne mogły dobrze funkcjonować muszą mieć wyraźnie określone cele i zakres wykonywania czynności. Muszą także mieć racjonalnie podzieloną pracę oraz potrafić racjonalnie ją organizować. Warunkiem skuteczności funkcjonowania instytucji społecznych jest także stopień depersonalizacji i obiektywizacji czynności. Chodzi tutaj o stopień uniezależnienia czynności od interesów i osobistych dążeń pracowników danej instytucji. Oprócz tego liczy się także uznanie, zaufanie, jakim cała zbiorowość darzy pracowników instytucji. Liczy się prestiż, a także zharmonizowany oraz skoordynowany system instytucji w państwie.