System polityczny Rosji

Systemy polityczne demokratycznych sąsiadów Polski – mimo identycznego ustroju – znacznie różnią się od naszego. Uświadomienie sobie tych różnic bywa bardzo pomocne w zrozumieniu wydarzeń na sąsiednich arenach politycznych. System polityczny Rosji jest tworem bardzo specyficznym. Quasi-demokratyczny ustrój opiera się na założeniach z realną demokracją mających niewiele wspólnego. W praktyce Federacja Rosyjska urasta do rangi państwa autorytarnego. Jak wygląda ten ustrój w teorii?

Konstytucja Federacji Rosyjskiej i system partyjny

Federacja Rosyjska składa się z 83 podmiotów w składzie: 21 republik, 46 obwodów, 9 krajów, 2 miasta wydzielone, 1 obwód autonomiczny, 4 okręgi autonomiczne.

Traktat federacyjny został podpisany w 1992 roku, a potwierdziła go konstytucja z 12 grudnia 1993 roku. Zasady federalizmu określa artykuł 5 tejże ustawy zasadniczej. Są to:

• integralność państwowa,

• jednolitość władzy państwowej,

• rozgraniczenie kompetencji,

• równouprawnienie i samookreślenie narodów w ramach federacji.

W Rosji funkcjonuje system wielopartyjny nieuporządkowany. Partie są skrajnie zoligarchizowane; zakładane nie oddolnie, lecz przez różne instytucje państwowe. Główne rosyjskie partie to:

• Jedna Rosja – po dojściu Putina do władzy partia dominująca, jedyna z realnym wpływem na władzę w państwie;

• Liberalno-Demokratyczna Partia Rosji;

• Komunistyczna Partia Federacji Rosyjskiej;

• Jabłoko.

Władza ustawodawcza

Zgromadzenie Federalne (Parlament) składa się z dwóch izb: niższej (Duma Państwowa) i wyższej (Rada Federacji).

1. Rada Federacji – w jej składzie jest 178 deputowanych, wybieranych przez organy ustawodawcze poszczególnych podmiotów Federacji lub wyznaczanych przez wyższych urzędników tych podmiotów.

Kompetencje Rady Federacji to:

• zatwierdzenie zmiany granic między podmiotami,

• zatwierdzenie decyzji prezydenta o wojnie,

• decydowanie o możliwości wysłania sił zbrojnych za granicę Federacji,

• wyznaczanie terminu wyborów prezydenckich,

• pozbawienie władzy prezydenta.

2. Duma Państwowa – 450 deputowanych, wybieranych na 5 lat. Połowa wybierana jest w dużych okręgach wyborczych, połowa w okręgach jednomandatowych.

Do kompetencji Dumy należą:

• zgoda na powołanie premiera z kandydatury przedstawionej przez prezydenta,

• uchwalanie ustaw okołobudżetowych,

• udzielenie wotum zaufania dla rządu,

• powołanie i odwołanie prezesa Banku Centralnego, prezesa Izby Obrachunkowej, rzecznika praw obywatelskich;

• ogłoszenie amnestii,

• wniesienie oskarżenia przeciw prezydentowi.

Władza wykonawcza

Prezydent Federacji sprawuje funkcję głowy państwa, ma bardzo silną pozycję w systemie politycznym. Wybierany jest na kadencję 6 lat. Kompetencje prezydenta to:

• sprawowanie funkcji głowy państwa, szefa władzy wykonawczej, głównodowodzącego Sił Zbrojnych, twórcy i realizatora polityki wewnętrznej i zewnętrznej;

• mianowanie lub odwołanie premiera, wicepremierów i ministrów federalnych;

• mianowanie szefa Banku Centralnego;

• mianowanie sędziów Sądu Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego, Wyższego Arbitrażowego Sądu i sędziów innych sądów federalnych,

• mianowanie Prokuratora Generalnego, członków Rady Bezpieczeństwa, wyższego dowództwa sił zbrojnych, dyplomatów;

• wyznaczenie daty wyrobów parlamentarnych.